Lest best

Hoe geef je les, als je je zelf als ‘niet al te prille beginner’ beschouwt? Het is voor mij een vraag, sinds in 2003 een jonge vrouw zich meldde met een bij Cash Converters aangeschafte drierijer. Ik was de enige in de wijde omgeving van Den Haag die bereid was om het risico van verantwoord lesgeven op zich te nemen.

Velen zijn sindsdien gekomen en gegaan. Soms veel sneller gegaan dan mij lief was.

Twijfel

Dat zette mij vaak aan het twijfelen. Want hoe ga ik te werk? Aanvankelijk werkte ik met de boeken van Ad Kwakernaat, omdat ik hem als docent goed ken en de deunen uit zijn boeken mij prima bevallen. Maar Joop van Doorn start wat eenvoudiger en heeft wat meer spul uit het ‘populaire genre’ in zijn beginnersboek.

Verder wijk ik sterk af van wat bij les meestal geijkt is: dat je samen met je leerlingen spelend een stuk doorneemt. In de eerste plaats heb ik niet alle deunen uit Joop van Doorn zijn speellectuur in mijn vingers. Maar in de tweede plaats kan ik me beter concentreren als ik zelf mijn trekzak even laat rusten. Bij beginners is het namelijk heel belangrijk om goed te luisteren en te kijken.
 

• Bij les gaat het niet alleen om het op volgorde spelen van de juiste noten.

---

YouTube

Op YouTube zijn tegenwoordig complete instructielessen te zien. Prima voor beginners, maar enige terugkoppeling is op den duur toch echt noodzakelijk. Bij beginners sluipen namelijk onherroepelijk allerlei verklaarbare oneffenheden mee: om te beginnen het verkeerd omhangen van het instrument en de plaatsing van de duim, maar verder ook onstabiel maathouden, te hard trekken en duwen, verticale balgbewegingen die helemaal niet nodig zijn en en – dat valt me telkens weer op – de neiging om te veel staccato te spelen. Daar dit bij walsjes (en veel beginners-stukken zijn walsjes) niet mooi klinkt, valt er direct al veel bij te stellen.
Het is wel belangrijk om dit tactisch aan te pakken. Een leerling die er van overtuigd was dat hij in zijn eentje al een eind gekomen was, ging bij mij van start met een zeer onregelmatig drietelsritme (oem, tjakka, oem, tjakka). Hé, ik hoor klezmer!, hoorde ik me spontaan reageren. De knaap vertrok om nooit meer terug te keren.

6/8-ste Pletwals

Andere leerlingen gaan gelukkig wat flexibeler met op- en aanmerkingen om. En inmiddels is me duidelijk dat de motivatie van de leerling het allerbelangrijkste is. Eén leerling komt vrijwel elke week en die maakt dan ook hoorbaar vorderingen. Bovendien is het altijd heel gezellig als ze er is en ik vind dat minstens even belangrijk bij het geven van lessen. Toen ik me aarzelend afvroeg of ze al toe was aan een 6/8-ste maat en ik die demonstreerde met een jig, speelde ze nauwelijks zonder misgrepen de Pletwals in 6/8-maat.
Ik kon die avond rustig gaan slapen.