Hoe noemen we hem nou eigenlijk?

Regelmatig wordt per recensie in de Volkskrant ook aandacht besteed aan wereldmuziek. Daaronder vallen natuurlijk ook optredens met de trekharmonica. Vast recensent hiervan is Ton Maas. Ik heb al eens een correspondentie gevoerd met hem, omdat hij nogal eens met de omschrijving en benaming van onze trekzak worstelt. Dat bleek ook weer afgelopen woensdag (klik op de recensie voor een groter beeld). Overigens is hij niet de enige...

woensdag 3 augustus 2011

door Eduard Bekker

Beste Ton!

Ondanks mijn niet aflatende kritiek ben ik toch altijd blij als er weer eens een recensie van een optreden in de Volkskrant staat, waarbij extra aandacht wordt geschonken aan ‘ons’ instrument. Maar ik heb de indruk dat je nog steeds worstelt met de naamgeving van de harmonica: ook weer in deze recensie van de Accordion Samurai.

Hier meer over dit illustere gezelschap van topspelers.

Je noemt de benaming ‘diatonische accordeon’ onjuist. Strikt genomen heb je gelijk. Het valt niet mee om aan een buitenstaander uit te leggen wat diatonisch precies is .

Er zijn op het forum van de trekharmonicapagina zelfs hele felle discussies over gaande. Het komt naar mijn gevoel op neer, dat je beter niet aan een buitenstaander kunt uitleggen wat ‘diatonisch’ precies behelst.

Even vereenvoudigd: op een piano (of klavieraccordeon) zie je dit (met dank aan pianolessen.eu):

Als je nu vanaf knop drie buitenrij op een tweerijer in CF de knoppen langs gaat (al duwend en trekkend, want we hebben het dus over een wisseltonig/bisonoor apparaat), kom je alle tonen van dit stukje klavier tegen, behalve de zwarte. Die ‘zwarte’ tonen heeft de tweerijer C/F doorgaans wel, maar daarvoor moet je een eigenlijk vreemde sprong maken naar de bovenste twee knoppen (Cis, Dis, Fis, Gis) of de binnenrij (Bes) - en dan alleen in het lage octaaf, zodat we de naam diatonisch (=slechts 7 i.p.v. 12 tonen in een octaaf) toch in ere mogen houden.

Trekharmonica’s in een andere stemming hebben dezelfde toonverhoudingen, zodat je in principe zonder nadenken kunt overstappen van van een C/F op een A/D trekzak en dan alleen in een andere toonsoort speelt. Mensen die bluesharps (eenvoudige mondharmonica’s) in huis hebben met verschillende stemmingen, weten wat ik bedoel.

Wat misverstanden over de trekzak en haar muziek in de Volkskrant betreft: het kan echt echt erger, veel erger (klik).
[Klik op de afbeelding voor groter]

In Vlaanderen wordt het ding daarom nog echt ‘diatonische accordeon’ genoemd en in Wallonië en Frankrijk ‘accordeon diatonique’.
‘Bisonere accordeon’ of ‘wisseltonige accordeon’ zou een betere benaming zijn geweest. Maar sommige dingen zijn nu eenmaal gegroeid, zoals ze zijn gegroeid. Overigens wordt de éénrijer – in de USA bekend van de Cajun-muziek – daar domweg ‘accordion’ genoemd, dus het kan nóg verwarrender.

Tja, en dat er met de trekzak alleen geschikt zou zijn voor het spelen van ‘suffige volkswijsjes’ (in de ogen van velen misschien zelfs een pleonasme), dat is een hardnekkig verhaal.

Kortom: Tom, blijf schrijven. Alle aandacht voor ‘ons’ toch zo aparte, mysterieuze, zo moeilijk te omschrijven instrument is welkom. Maar schroom niet om eens bij ons in Den Haag je licht op te steken. Een demo verheldert veel meer dan de vele duizenden woorden die hierover al zijn gewijd.

Hier een uitvoerige discussie over hetzelfde thema. Het wordt misschien toch eens tijd om de mogelijkheid tot reageren in te voeren op de site.

Meer Ton Maas en de trekzak:

Didier Laloy goed voor vijf sterren bij de Volkskrant
• 14 maart 2009 Zoals jullie weten is bij de huidige editie van De Accordeonslag een belangrijke rol weggelegd voor de trekharmonica. Zowel Didier Laloy als Alain Pennec spelen deze maand meerdere malen tijdens dit festival en ook andere trekharmonicaspelers doen mee. Hoe dat positief kan uitpakken voor de hele groep trekharmonicaspelers, bewijst bijgaande recensie van Ton Maas. Lees hier verder

Vindt Volkskrant benaming ‘trekharmonica’ soms politiek incorrect?
Het valt ons telkens weer op, dat als Volkskrantrecensent Ton Maas het over de trekharmonica heeft, hij het instrument halsstarrig een ‘accordeon’ blijft noemen. Hooguit heeft hij het over een ‘lokale variant van de accordeon’. We schreven daarom de Volkskrant er maar eens op aan. Lees hier verder

Vindt Volkskrant benaming ‘trekharmonica’ soms politiek incorrect?
Het valt ons telkens weer op, dat als Volkskrantrecensent Ton Maas het over de trekharmonica heeft, hij het instrument halsstarrig een ‘accordeon’ blijft noemen. Hooguit heeft hij het over een ‘lokale variant van de accordeon’. We schreven daarom de Volkskrant er maar eens op aan. Lees hier verder

‘Kepa Junkera maakt volksmuziek volwaardig’
De trekharmonika komt er meestal bekaaid af in de landelijke pers. Maar om een optreden van Kepa Junkera kunnen de dagbladen natuurlijk niet heen, zelfs de Volkskrant niet, die een optreden in het Utrechtse muziekcentrum heeft verslagen Lees hier verder

|

Terug | Blader terug | Blader verder